Dorplein Uniek

Rond 1960 kwam ik voor het eerst in Dorplein. We moesten voetballen in Schoot. De
bus moest bij de afslag aan het kanaal even wachten. De slagboom werd geopend.
We reden over een zwarte assenweg. Een eindje verder lag aan de rechterkant de
zinkfabriek. Rondom was alles zwart, zoals bij Milaan in Noord Italië. En tientallen
schoorstenen en veel rook. Zoiets hadden we nog nooit gezien. We hadden er wel
van gehoord in Nederweert. De boeren haalden zinkassen bij de fabriek. Zij
vertelden erover. De bus reed verder over de assenweg. Links van de weg heel
aparte huizen. Het leek wel of we in Wallonië waren. Midden in het dorpje stond een
immens groot gebouw. Een klooster zoals in Herkenbosch?

We gingen in 1974 in Dorplein, op de Hei-j, wonen. Langzaam leerden we het dorp
kennen. Dat grote kloosterachtige gebouw werd de Cantien genoemd. Officieel
heette het Hotel St. Joseph. Een hotel in Dorplein? Jawel, voor de vrijgezelle
arbeiders van de fabriek. De bouw ervan begon in 1896. In 1898 was de bouw klaar.
Er was een winkel, bakkerij, wasserij, ontspanningszaal. Johny Hoes heeft er lang
zijn plaatjes opgenomen. Er was een kleuterschool, ziekenzaal en kapel. In 1899
kwamen een aantal zusters uit Nancy naar hier. Ze gingen het beheer van het
gebouw doen. Ze woonden in de vleugel bij de kapel. In het begin was de taal een
barrière. Ze spraken geen Nederlands. De zusters verzorgden ook de kleuterschool.
In 1932 vertrokken ze naar het moederhuis in Nancy. Ze waren te oud om het werk te
blijven doen. Dit werd overgenomen door zusters uit Nuth, Zuid-Limburg. De
Dochters der Liefde van de H. Vincentius à Paulo. De zusters met de vliegkappen. In
de tachtiger jaren verhuisden ze naar Hoofdstraat 78. Ze verlieten Dorplein in 1987.

Het huis op nummer 78 is heel bijzonder. Een villa gebouwd in 1902 voor Maurice
Dor. Hij was een neef van Emile en Lucien Dor. Zij stichtten de zinkfabriek. Maurice
was erg zwijgzaam. Hij kreeg op de fabriek de bijnaam Willem de Zwijger. Hij is nog
een tijd onderdirecteur geweest. Het huis is gebouwd door een Brusselse architect in
eclectische stijl. De “van alles wat” stijl. Wat Jugendstill en renaissance elementen.
Een heuse loggia en boven tussen de schoren hele kleine raampjes. Erachter
bevonden zich de mansardes (zolderkamers ). De kamers van de dienstboden. Vlak
onder het dak. ’s Zomers heet en ’s winters koud. Verder glas in lood ramen en een
prachtige wijnkelder. Op de brievenbus in de voordeur staat op z’n Frans “lettres”. De
moeite waard om te bekijken.

Net als alle andere 12 rijksmonumenten die Dorplein rijk is. Helaas zijn ze dit jaar op Open Monumenten Dag 9 en 10 september niet
open. Je hoeft niet zo lang wachten. Wil je zien en horen hoe uniek Dorplein is?
Iedere laatste zondag van de maand is er de vrije inloop.
Voor deze maand is dat zondag 27 augustus bij Gemeenschapshuis de Schakel, St. Barbaraweg 1. Om 14.00
uur staan de cicerones klaar om je rond te leiden. Het kost 2 euro per persoon,
kinderen tot 12 jaar zijn gratis. De rondleiding duurt ongeveer twee tot twee en een
half uur en gaat over goed begaanbare wegen.
Wil je als familie, buurt of vereniging een rondleiding? Maak dan een afspraak bij onze coördinator Wim Cremers telefoon +31495492598 / +31622961675, mail: ciceronesdorplein@gmail.com
Thierry d’Ensebroeck

Foto: Jack Roosen