Dorplein Uniek

Ze kwamen in het voorjaar van 1892 vanuit Ampsin. Een dorpje aan de Maas tussen Luik en Namen. Lucien Dor, Emile Dor en hun zwager François Sepulchre.. Ze wilden grond kopen om een eigen zinkfabriek te beginnen.

In Weert kregen ze de kous op de kop. De burgemeester en de pastoor wilden die vuiligheid niet. Budel ontving ze met open armen. B en W van Budel rekenden zich al rijk. Ze kochten na nauwelijks te hebben onderhandeld een groot stuk van de Looser Heide. Waardeloze grond met vennen, moerassen en hei tegen de Belgische grens. 50.000 Belgische francs betaalden ze voor 625 ha. Dat was toen 0,35 cent per vierkante meter. Waarom kochten ze deze grond daar in die uithoek van Budel? Omdat de grond tussen het kanaal en de IJzeren Rijn in lag? Omdat er veel water was? Omdat er niemand woonde? Omdat de vuile lucht naar België waaide? Omdat de werkeloosheid hier zo groot was? En wat moesten die Frans sprekende seigneurs hier op de Lange Hei? Ze verlieten huis en haard en gingen het avontuur aan.

Er was nog helemaal niets. Geen enkel huis geen wegen, niets, niets. Emile Dor ging in Budel in hotel de Arend wonen. Zijn broer Lucien streek neer in Weert aan de Stadbrug. Ze lieten West Brabanders komen voor het droogleggen van de moerassen en om sloten te graven. Er werd een dijkje aangelegd van het fabrieksterrein naar station Budel in Budel-Schoot. Op dit dijkje kwam een smalspoorlijn. Iedere dag werd hierlangs bouwmateriaal en bouwvakkers aangevoerd. En Lucien kwam iedere dag met de trein vanuit Weert en stapte in Schoot over. Hij had zijn eigen wagon in het treintje naar het bouwterrein. Het liefste bestuurde hij de trein zelf.

Zouden ze ook vrije tijd hebben gehad? Of werkten ze zeven dagen per week? En hun gezinnen die ze achter hadden gelaten in Ampsin. Zagen ze die wel ooit? Het was een Roomse reis met de trein vanuit Hamont naar Ampsin. En hoe werd er gecommuniceerd met de voormannen op de bouw? Was er een tolk? In elk geval verliep het bouwen voorspoedig. In April 1893 werd de eerste zink geproduceerd. Emile had een dorp getekend dat bij de fabriek moest verrijzen. Huis voor huis verrees in de kale vlakte van de Lange Hei. Over de sloten werden gemetselde duikers gelegd.

Het Nieuwe Dorp groeide dag na dag. In de zomer van 1893 besloot de gemeenteraad de naam te veranderen in Dorplein. En dat is altijd zo gebleven. En nu ligt  dit dorp hier met zijn Waalse uitstraling, midden in het groen en omringd door prachtige vennen.

Kom dit juweel bekijken. Er zijn wandelroutes uitgezet met informatiebordjes. Wil je rondgeleid worden dan kan dat ook. Elke laatste zondag van de maand staan de cicerones ( gidsen ) klaar bij de Schakel. Deze maand op 27 oktober om 14.00 uur. Vooraf aanmelden hoeft niet. De rondleiding gaat altijd door. Ze kost 2 euro per persoon, kinderen tot 12 jaar zijn gratis. Het traject is rolstoel en rollator vriendelijk.

Ook als groep kun je een paar uur worden rondgeleid door ons unieke dorp. Wil je dit ook eens dan kun je het beste contact opnemen met de coördinator Wim Cremers, St. Servaasstraat 30, 6024 BV Budel-Dorplein, Telefoon 0495-492598 of 06 2296 1675, mail: w.cremers@chello.nl

In de AA-kroniek van deze maand heeft Giel Stollman een boeiend verhaal geschreven over een van de Waalse pioniers van Dorplein. De moeite waard om te lezen.

Thierry d’Ensebroeck

 

 

De vleeseters van Dorplein

Zonnedauw

Ik kom uit Nederweert. Mijn vader was onderwijzer in de Peel. Hij had een eenmansschool voor de kinderen van de turfstekers. Iedere dag fietste hij van Nederweert naar de Moost. Ook op zaterdag. In september 1944 werd zijn schooltje gebombardeerd door de geallieerden. Hij werd werkeloos. Hij bracht veel vrije tijd door in de Peel. Verhalen vertellen kon hij. Spannende, boeiende verhalen. Dan hingen we aan zijn lippen. In de Peel groeide een vleesetende plant. Die pakte dieren met zijn bladeren en at ze op. De zonnedauw. Doodsbang waren we voor die plant. Jaren later gingen we met hem wandelen in de Peel. We pasten goed op dat we niet gegrepen werden door die vleesetende plant. Je ging er aan als ze je te pakken kreeg. We stopten en mijn vader wees de zonnedauw aan. Wat een teleurstelling. Zo’n klein plantje. Je zag hem nauwelijks, zo klein. En toch waren we er bang voor. We moesten bukken en toen zagen we het. Tussen de blaadjes zat een waterjuffer vast. Geen schijn van kans om weg te komen. Ze zat vastgekleefd. Binnen enkele dagen werd ze helemaal leeggezogen. Alleen de vleugels en het karkas bleven over. De zon zorgde voor droging. En dan werden ze door de wind weggedragen.

Ik moest hieraan denken toen ik om de Looserplas in Dorplein liep. Aan de zuidkant tussen de grote plas met de ganzen en de kleinere plas groeit de kleine zonnedauw. De grond is er voedselarm en vochtig. Ze zijn roodachtig en er staan er veel. Vroeger stond het plantje op de rode lijst. Nu is ze niet meer beschermd. In het fries noemen ze het een miggefangerke. De naam komt van het oud Grieks drosos wat dauw betekent. De botanische aanduiding is daarom drosera intermedia. Met een loep kun je de dauwdruppels aan het einde van de haren zien. In de druppels zitten enzymen die de gevangen prooi verteren. Zo hebben ze geen voeding uit de grond nodig.  In de zon lijken de druppels net kleine edelsteentjes.

Van de Looserplas naar oud Dorplein is maar een klein eindje. En dan zie je weer andere juwelen. De monumenten van Dorplein. Op 15 september druk bezocht. De cicerones hadden hun beste beentje voorgezet om het voor de talrijke bezoekers interessant te maken.

Het hele jaar door kun je Dorplein bezoeken. Overal staan bordjes met uitleg. Wil je rondgeleid worden dan kan dat ook. Elke laatste zondag van de maand staan de cicerones ( gidsen ) klaar bij gemeenschapscentrum De Schakel. Deze maand op 29 september om 10.00 en om 14.00 uur. Vooraf aanmelden hoeft niet. De rondleiding gaat altijd door. Ze kost 2 euro per persoon, kinderen tot 12 jaar zijn gratis. Het traject is rolstoel en rollator vriendelijk.

Ook steeds meer verenigingen, buurten en families weten Dorplein te vinden voor een paar uur rondleiding door het unieke dorp. Wil je dit ook eens dan kun je het beste contact opnemen met de coördinator Wim Cremers, St.Servaasstraat 30, 6024 BV Budel-Dorplein, Tel: 0495-492598 / 06 2296 1675, mail: w.cremers@chello.nl.

cicerone Thierry d’ Ensenbroeck

Foto’s: ©J. Roosen

In een stuk bos aan de heuvel in Budel-Schoot heeft zondagavond iets na 18.00 uur brand gewoed. De brandweer die met spoed werd opgeroepen schaalde de brand op naar middelgroot en kwam met in totaal 5 voertuigen ter plaatse.

Het blussen werd bemoeilijkt doordat er flinke rookontwikkeling was. De brandweer moest met perslucht adembescherming de brand benaderen.

Tussendoor moesten de twee opgeroepen watertanks bijtanken in de omgeving van de Heuvel.

Zo’n twintig are aan bosgrond brandde af.
Er deden zich geen persoonlijke ongelukken voor.
De oorzaak van de brand is vooralsnog onbekend.

De zomer is weer voorbij. Tijd dus om de draad weer op te pakken. Ook Dorplein Uniek gaat weer aan de slag, en wel op maandag 16 september om 20:00 in De Schakel.

Er is de afgelopen maanden veel gebeurd: het na veel pijn en moeite tot stand gekomen bestemmingsplan DIC is verworpen. Wat heeft dit voor gevolgen? Wat gebeurt er toch allemaal in het Heilig Hart Park? Hoe zit het met de nieuwe Schakel: komt die er nu en wie gaat ‘m bouwen? Moeten de inwoners zelf troffel en specie gaan hanteren om iets van de grond te krijgen? Dan is er nog het plan van de gemeente om Dorplein te gaan gebruiken als ontlasting voor de Randweg Zuid. Nog meer (vracht)verkeer door de Fabrieksstraat, Hoofdstraat en Havenweg?

Kortom, het wordt weer een roerige start voor Dorplein.

Wil je over al deze onderwerpen meepraten? Kom dan ook op 16 september 2019 om 20:00 naar de Schakel. Iedereen is van harte uitgenodigd!

’t Dörpelke, de huiskamer van Dorplein, als onderdeel van het Dorpsplatform doet mee aan ClubSupport van de Rabobank. Onze huiskamer is nu 45m² en behoorlijk aan de kleine kant. In De Schakel is een grotere ruimte beschikbaar en deze zou geschikt gemaakt kunnen worden als nieuwe huiskamer. Daarvoor kunnen we extra financiën goed gebruiken. We hebben uw stem óók nodig.

Foto: ©J. Roosen

Op vrijdag 27 september 2019 doen we in Budel-Dorplein mee aan de nationale Burendag. De buitenboel bij gemeenschapscentrum De Schakel wordt opgeknapt en de huiskamer krijgt een flinke poetsbeurt. Vrijwilligers kunnen zich opgeven bij de huiskamer van Dorplein of via de website van Burendag. Om 12.00 uur wordt er voor de vrijwilligers een lunch verzorgd.
Na afloop wordt er gezellig samen koffie gedronken.

Op donderdag 19 september 2019 is er een lunch in ’t Dorpelke van 12.00 tot 13.30 uur. Aansluitend is de huiskamer geopend tot 16.00 uur. Opgeven en meteen betalen hiervoor kan in de huiskamer tijdens de openingstijden. Deelname kost € 6,50.
Opgeven kan tot uiterlijk dinsdag 17 september 2019.