De website voor Budel-Dorplein voor nieuws, wetenswaardigheden en achtergrondinformatie van Dorplein, voor Dorplein, door Dorplein

Author Archive

Cicerones van Budel-Dorplein bezoeken Eynderhoof

Waar eens de Eindse Boys hun voetbalkunsten vertoonden ligt nu Eynderhoof. Het Limburgs Openluchtmuseum met 400 vrijwilligers en 15.000 bezoekers per seizoen. Je vindt het in Nederweert-Eind, of zoals ze zelf zeggen “Dintj”. Heel mooi gelegen tussen Noordervaart met zijn karakteristieke ophaalbruggen en de Banen en het Sarsven. Zeker niet het einde van de wereld maar een centrum van oude ambachten en tradities. Als je er rondloopt begint vanzelf Het Dorp van Wim Sonneveld door je hoofd te spelen. Die sfeer van vroeger met zijn handwerkers, de rust, de onthaasting, de oude gebouwen. Onwillekeurig ontsnapt je de gedachte van “was het zo maar altijd”.

De Cicerones van Dorplein hadden enkele maanden geleden de gidsen van Eynderhoof rondgeleid in Dorplein. Nu was het tijd voor een tegenbezoek. Op de parkeerplaats valt meteen op dat er rijen kersenbomen staan die voor de schaduw moeten zorgen. We worden ontvangen door Fried den Ouden. Hij heeft om het authentiek te maken het trouwpak van zijn schoonvader aangetrokken. Samen met zijn collega zal hij ons rondleiden. Eynderhoof is begonnen met een boerderij waar ze geen bestemming meer voor hadden. Bij een aantal enthousiaste Eindtenaren ontstond het idee er een soort Bokrijk van te maken. Begonnen werd in 1990. In de loop der jaren werd er alsmaar uitgebreid. Anno 2024 ligt er een complex van gebouwen waarin allerlei oude ambachten zijn ondergebracht. We beginnen in de langgevel boerderij Bi-j Lieberte Gon. Overigens hebben bijna alle gebouwen een naam die verwijst naar waar ze vandaan komen of welk ambacht er wordt uitgeoefend. Fried is een heel welbespraakte gids die ons rondleidt door de verschillende vertrekken van de hoofdboerderij. Alles met textiel van vroeger mooi geëtaleerd in kasten van vroeger. Heel interessant is de expositie in de kelder “Van stenen mes tot bronzen bijl”. In vitrines liggen allerlei archeologische vondsten uit de omgeving. Op de zolder een tijdelijke expositie over trouwen. Deze ruimte wordt ook gebruikt voor echte trouwpartijen. Een mooi wandkleed vertelt het verhaal van de huwelijkstrouw tussen Odisseus en Penelope. Tussendoor pauzeren we in de herberg met koffie en zelfgebakken vlaai. Het is woensdagmiddag en dan zijn er altijd veel kinderen die er kunnen knutselen, vlaaitjes bakken of een verjaardag vieren. Over de kinderkopjesweg gaan we naar het volgende gebouw. Er wordt geitenwol gesponnen, geborduurd, er is iemand bezig met kantklossen. Eynderhoof brengt de periode van 1850 tot 1950 in beeld. Alle vrijwilligers dragen zoveel mogelijk kleren van vroeger, net als onze gids. In Bi-j Cöppus spat het enthousiasme van de vrijwilligers eraf. We weten nu alles af van hoe een kuip of een ton gemaakt wordt. Ik had ook nog graag gezien hoe klompen worden gemaakt. Ik heb daar vroeger nog lang op gelopen. In Drökkeri-j De Piepende Pörs worden we verwelkomd door de geur van drukinkt en papier. Voor iedereen is het heel interessant hoe vroeger een tekst gezet werd en hoe die uiteindelijk op papier terecht kwam. Het was veel handwerk en niet zo gezond. We hebben een leuk aandenken van ons bezoek aan overgehouden. Langs de zagerij komen we bij het schooltje van vroeger. We nemen allemaal plaats in de bankjes. De lei en griffel en poetsdoek liggen al klaar. De juf vertelt over hoe het er vroeger aan toe ging in de klas. Lijfstraffen en voor schut zetten waren toen heel normaal. Moet je nu niet meer mee aankomen.

Jammer dat we niet meer tijd hebben. Nog gauw iets drinken in de herberg, Fried en collega bedanken en dan gaan we weer. We komen zeker nog eens terug om te bekijken wat we gemist hebben. Fried nogmaals bedankt, het was heel boeiend en meer dan de moeite waard.

Door: Peter van den Heuvel
Foto: Wim Cremers

Watersnood in Dorplein

Wat hoorde je de laatste maanden? Mijn kelder staat onder water, mijn gazon is een zwembad, mijn groenten verdrinken, de grondwater meter staat op tilt. Veel minder hoorde je dat alles zo rijk bloeide, dat alles zo mooi groen was, dat de aardbeien zo dik waren. Het KNMI gaf iedereen gelijk, er was nog nooit zoveel water gevallen sinds 1906. De sloten in Dorplein stonden tot aan de rand vol. Boze tongen beweerden dat ze verstopt waren. Dat ze verwaarloosd waren. Dat er zelfs kwade bedoelingen achter zaten. 

In 1892 was het niet veel anders. De Hei, zoals ze in Budel heette, was moeras en vennen. Later zouden de Dorpleiners het de lieëge modderik noemen. Die naam spreekt voor zich. Door een dikke leemlaag in de ondergrond kon het regenwater niet wegzakken naar het grondwater. Bij droogte kon het grondwater niet naarboven.

 Wat dreef François Sepulchre en zijn zwagers Émile en Lucien Dor om juist hier grond te kopen? De waardelooste grond van Budel? Ze wilden een eigen zinkfabriek beginnen. Daarvoor was nodig: veel water, een spoorlijn, een kanaal en een groot gebied zonder huizen. Ze kwamen uit Luik en daar konden ze niets meer krijgen. Te veel zinkfabrieken, 15 stuks. Ze gingen de grens over naar Nederlands Limburg. Na bezoek aan een aantal gemeentes, waaronder Weert, landden ze aan bij de gemeente Budel. Die heel blij, ze hadden waardeloze grond genoeg op de Hei. Op 7 juli 1892  verkochten ze 628 ha en een tijdje later nog eens 275 ha. Goed voor de gemeentekas en de werkgelegenheid. De Belgen keken hun ogen uit toen ze de grond zagen. Met veel moeite konden ze op een boerenkar tot daar komen. De zinkfabriek moest verrijzen op een hoger gelegen gebied in het Ringselven. Wat moest eerst gebeuren? Sloten graven om het overtollige water af te voeren. Daarvoor lieten ze mensen uit Sliedrecht komen. Mensen met ervaring in de strijd tegen het water. Een deel van het zand uit de sloten werd gebruikt om een dijkje aan te leggen. Dit liep van het bouwterrein naar station Budel in Budel-Schoot. Op dit dijkje werd smalspoor aangelegd. Dit kon gebruikt worden voor aanvoer van bouwmaterialen en bouwvakkers. Die hoefden niet meer naar “Pruisen” te gaan werken. Men ging voortvarend aan de slag. Hal 1 was al snel klaar. In april 1893 werd al het eerste zink geproduceerd. Een nieuw dorp ontstond vlak bij de fabriek. Uit de notulen van de Raadsvergadering van 5 september 1893: Aan de nieuwe buurt werd de naam Dorplein gegeven. Zo werden de gebroeders Dor, stichters van fabriek en dorp, in de naam vereeuwigd. Dorplein is wat het nu is, een pareltje in zuid-oost Brabant, met af en toe last van hoog water. 

Tegenwoordig zijn er een tiental gidsen ( Cicerones ) die rondleidingen verzorgen in het historische dorp. Ze vertellen over de geschiedenis, de bewoners, het reilen en zeilen van Dorplein. Ben je geïnteresseerd en wil je er meer over weten, kom dan zondag 30 juni rond 14.00 uur naar Gemeenschapshuis de Schakel, St.Barbaraweg 1, Dorplein. Enthousiaste cicerones staan klaar om je rond te leiden. Het kost 2 euro per persoon, kinderen tot 12 jaar zijn gratis. Je hoeft je vooraf niet aan te melden. De rondleiding duurt twee tot twee en een half uur en gaat over goed begaanbare wegen. Rolstoel en rollator vriendelijk.

Wil je als familie, buurt of vereniging een rondleiding? Maak dan een afspraak met onze coördinator Wim Cremers,Tel: +31495492598 / +31622961675, mail: ciceronesdorplein@gmail.com

Door: Thierry van Ensebroeck

Foto: Jack Roosen

Huiskamer ‘t Dörpelke met vakantie

Huiskamer ‘t Dörpelke gaat van

9 juli t/ m 27 augustus 2024

met vakantie.

Vanaf dinsdag 3 september 2024

verwelkomen de vrijwilligers weer iedereen die gezellig een praatje wil komen maken, enn spelletje wil doen of een “bekske” koffie wil komen drinken.

Een fijne zonnige 🌞 vakantie.

Foto: Jack Roosen

Budel-Dorplein is klaar voor het EK!

Ook in Budel-Dorplein begint de EK-koorts toe te slaan. Op verschillende plaatsen worden huizen versiert met oranjevlaggen en slingers. Zo ook hier (zie foto) In de Sint Servaasstraat waar de buurt gezamenlijk versiert heeft.

Aan de fans zal het dus niet liggen. Of De spelers van het Nederlands elftal het feest compleet maken is nog afwachten.

Foto: J. Roosen

Geslaagd

Dorpleinuniek.nl feliciteert alle geslaagden met het behalen van hun diploma, en wenst hen een zonnige toekomst.
Op naar de volgende stap in je carrière.

Voor diegene die nog een herkansing hebben, veel succes.

Altijd raak in de ballentent Dorplein

“Volle bak!” De man van de ballentent op Dorplein kermis roept het voor de zoveelste keer. “Eerste prijs!” Hij geeft Driek de ovenman knarsetandend zijn prijs. Driek glundert van oor tot oor. Vol trots kijkt hij Janus zijn ovenmakker aan. Die is niet minder in de zevende hemel. Hij heeft ook de armen vol met eerste prijzen. De ballenman zet zuchtend de zes lege blikken weer op elkaar. Drie op de onderste rij, twee op de middelste rij en een op de top. En weer gooit Driek ze alle zes om. Er heeft zich een hoop volk rondom hen verzameld. Ze klappen uitbundig voor zo’n geweldige prestatie.

Het is heel druk op de kermis op het Cantine plein, de Grote Plaats. Over het hele plein staan kraampjes en attracties. De Eerste Wereldoorlog is net afgelopen. In Versailles wordt nog druk onderhandeld. Hier durven de mensen weer plezier te hebben. Het bier en de borreltjes in de Cantine gaan er goed in. De gard, veldwachter, handen op de rug, houdt een oogje in het zeil. Intussen staat de ballenman te knarsetanden van onmacht. Hij mag niemand weigeren mee te doen.
Maar dit heeft hij nog nooit meegemaakt. Ze maken hem straatarm. Iedere beurt kost vijf cent en ze gaan met prijzen weg van inkoop een kwartje. Wat te doen hieraan?
Hij ziet uit een ooghoek de gard dichterbij komen. Hij wenkt hem en begint met hem te smoezen. Even later stapt de gard op Driek en Janus af. Iedereen kijkt gespannen toe. Wat staat er te gebeuren? Driek en Janus krijgen te horen dat ze moeten stoppen. Ze moeten anderen ook een kans geven. Hier en daar klinkt boegeroep. De toeschouwers voelen zich beroofd van een spannend spektakel. De twee ovenmannen schudden van nee. Dan begint Slippe Toon, de gard, een beetje te dreigen. Stoppen of naar het prisonneke. Daar is net plaats voor twee. Mokkend druipen ze af. De ballenman komt volgend jaar niet meer terug.

Hoe kan het dat die ovenmannen zo goed zijn in ballen gooien? In de oude zinkfabriek werd het erts gesmolten in z.g. retorten. Aardewerken pijpen van zo’n twee en een halve meter lang. Als tijdens de grote charge die gevuld waren moesten ze van voren dicht worden gemaakt. De temperatuur van de oven waarin de retorten lagen was om en om 1400 graden. Veel te heet om de openingen van dichtbij dicht te smeren. Wat deden de ovenmannen? Ze pakten een homp klei, maakten er een bal van en gooiden die vanaf een afstand in de opening. Dit herhaalden ze tot de opening dicht was. Zo werden ze meesters in het op een afstand gooien met ballen.

Dit en veel andere verhalen over de oude zinkfabriek, over Dorplein en zijn vroegere bewoners vertellen de Cicerones (gidsen) tijdens hun rondleidingen. Wil je ook een rondleiding door dit historisch Dorplein met deskundige uitleg ? Kom dan zondag 26 mei 2024 om 14.00 uur naar Gemeenschapscentrum de Schakel, St. Barbaraweg 1, Budel-Dorplein.

Enthousiaste cicerones staan klaar om je rond te leiden. Het kost 2 euro per persoon, kinderen tot 12 jaar zijn gratis.
Je hoeft je niet vooraf aan te melden. De rondleiding duurt twee tot twee en een half uur en gaat over goed begaanbare wegen. Rolstoel en rollator vriendelijk.

Wil je als familie, buurt of vereniging een rondleiding? Maak dan een afspraak met onze coördinator Wim Cremers, Telefoon +31 495 49 2598  of +31 6 2296 1675. Mailen kan ook via ciceronesdorplein@gmail.com.

Thierry van Ensebroeck

Aangepaste openingstijden milieustraat Cranendonck

 

De gemeente Cranendonck heeft de openingstijden voor de milieustraat in de maanden juni, juli, augustus en september 2024 aangepast.
In genoemde maanden gelden de volgende openingstijden:

  • dinsdag 8.00-12.00 uur
  • woensdag 8.00-12.00 uur
  • vrijdag 8.00-12.00 uur
  • zaterdag 8.00-14.00 uur

Op maandag, donderdag en zondag is de milieustraat gesloten.

Reden voor de aangepaste tijden is de hoge temperaturen die in betreffende maanden heerst. Dit in combinatie met de toch al hogere temperaturen door het asfalt op het terrein.

Bron: gemeente Cranendonck
Foto: © Jack Roosen

Tag Cloud